mercoledì 5 novembre 2008

‘U vìne ‘a manére Totò



Con l'avvicinarsi di San Martino (11 novembre) pubblico una, lunga ma bellissima, poesia di Michele Frattulino scritta sullo stile de "A Livella" di Totò.


Ogni anne a San Martìne, è kumfermàte,
kè ‘u mùste adda esse travasàte,
E allòre s’add’avè tanda akkurtèzze,
pekkè ce putarrìje sta pùre a fèzze.

E pundualmènde ‘o ùnece nuvèmbre,
‘i vignajule repìgghiene ‘a fatìghe.
Ìje pùre ‘a fazze, e ke tanda attènziòne,
me léve pùre ‘sta suddesfazziòne.

Auanne m’è succisse n’avvendùre :
mendre kè anghiéve buttìglie e bbuttigliùne,
pigghiàje nu sckande, ma probbie affazzanùte,
kè rumanìje attassàte e skrestianùte.

‘U fatte eje quìste, aprìte bbune ‘i rèkkie:

mèndre uppelàve pùre ‘i mbagliatèlle,
frisckanne frà Mmartìne kambanàre,
kapàve l’etikètte, quilli bbèlle,
pe ffa ‘u riàle ‘o konzakavedàre.

“ Qua ce mettìme nu bbèlle Sanğiovése;
all’atu pìzze nu Mondepulciàne,
pèrò adda repusà pe n’atu mése,
e alùmete fernìme k’u Trèbbiàne.”

Appezzekàje ke kalme l’etikètte,
stambàte aìnde a na tipografìje;
‘sta vòte n’hagghie fatte sckìtte sètte,
ma tènene na bbèlla fandasìje.

‘A janghe téne ‘u stèmme d’u kasàte;
‘a rosce ke na bbèlla tavulàte;
a ğğialle eje vèramènde troppe fìne,
e a mètte p’i bbuttìglie ğğià nvekkiàte.

L’azzùrre, ‘mo ‘a sestéme p’u frezzande;
‘a ròse pe quìll’ate kkiù pastùse ;
‘a viòle è ğğià p’u vìne kkiù pesande,
‘a grìğğe, p’i bbuttìglie de pok’ùse.

Mèndre ‘i guardàve, ’u kòre s’abbuttàve
de na prijèzza skunfenàte!
Quanda fatìghe! Ormàje so’ ğğià cìng’òre :
‘mo me repòse e me ne vàke fòre.

So’ troppe forte,ngàpe a mmè penzàve;
‘si ‘u vonne, anna pagà, nen me ne mbòrte;
‘sta kiàva malèdètte, andò è fernùte?
E rumanìje dafòre arréte ‘a porte.

‘Po tutt’anzimme, vedìje kè da lundàne,
s’avvecenavene cèrti ombre avìte mè;
‘stu fatte avèramènde, pàre stràne:
“dorme all’imbite? So’ dòje o invéce ‘i trè?

Ate ke dorme! ùne ere Vetùcce,
e nzimme a ìsse, stéve pùre Aitàne;
k’u prìme hamme jukàte k’i pallùcce,
ke l’ate a sciuvulà p’i passamàne.

E quìste ‘mo kkè vonne a mènzanotte?
Ìnda ‘stu fatte, nen ğ’allùsce bbune;
“Uè Mekelù, e’ ğğià smezzàte ‘i votte? “
M’assemigghiavene dùje paperakkiùne!

Stévene da mè, quàse a nu palme,
quanne Vetùcce, se facìje kkiù ssòtte;
s’ağğìre , ma nen stéve kalme kalme:
“Mekè, kkuà ‘mo succède ‘u quarandotte!

Uagliò, ‘si addevendàte na karògne!
Dìcce nu pòke kkè tine aìnde ‘a kàpe ?
Quanda kalùnnie! Mìttete a vregògne !
‘Stu fatte tùtta Foğğe ormàje ğğià ‘u sàpe.

Ke ttè hamm’akiùse, pekkè nen ğe respitte;
e’ pèrze ‘i sinze, eppùre ogni mesùre!
Ki ha dìtte kè ndo vìne stàce ‘a fèzze?
Avissa mètte ‘a facce nda mennèzze.

Mbutìme suppurtà manghe mènz’òre,
‘sta tambe kè te purte sèmbe appirze;
Jìtte ‘i vestite, nn’i vìde kè so’ mostre?
E ddòpe ce vedìme ‘i facce nostre.”

“ Kkè v’agghia dìce, ‘a kolpe nenn’è ‘a mìje!
Ìje nen v’avèsse fatte ‘stu servìzzie;
migghièreme ha ffatte ‘a fessarìje,
decènne kè facìte mariulìzzie.

Pèrò, ve pozze angòre fa kundènde,
facènneve assaprà ‘stu vìne nére,
e probbie ‘mo, inda ‘stu mumènde
m’avita dìce si ‘a qualità è sinğére.”

“ Kè stàje aspettanne, quanne te decìde?
Kkè vuje kè ce ngazzàme avèramènde?
Si nen ğ’arrekurdamme d’amicìzzie,
t’avèsse fatte gnotte kokkè dènde! “

“ Facìteme avedè, venìte annanze!
P’a veretà, m’avìte ğğià skucciàte;
stàke perdènne probbete ’a krianze,
sparìte sùbbete, sennò ‘mo so’ mazzàte!

Ma vùje ki kacchie sìte? Sìte sande?
Nenn’u kapìte? Sìme tale e qquàle;
Vìne fàje tù e vìne fazze ìje
‘a ğğènde ‘po decìde quale vàle.”

“ ‘Stu purkakkiòne, kume te permitte!
Te paragune a mmè, ke na kandìne,
ndò trasene meliùne de krestiàne,
ke mbagliatèlle, fiaske e damiğğiàne? “

“ Quala kandìne, fiaske e damiğğiàne!
Mettìtaville bbune ndo cervèlle;
putìte vènne sckìtte ‘a Malvasìje,
stupàte aìnde a quèlla kandenèlle.

Nu rrè, nu mağğestràte, nu prefètte,
trasènne nda kandìne fàce kùnde
kè akkatte ‘a rrobba bbòne e nenn’a jètte,
kè sàpe probbie d’ùve e no de spùnde;

pèrciò, m’avita sènde tùtt’è ddùje;
C’avìma suppurtà, kkè ve ne mborte;
‘sta pagliacciàte, me l’agghie ğğià skurdàte
e…dateme na màne p’aprì ‘a porte!”

Nessun commento: